Anders omgaan met energiegebruik
Hoe gaan we dat doen in Kaag en Braassem?
Alle gemeenten van Nederland hebben in het Klimaatakkoord afgesproken om te stoppen met schadelijke fossiele brandstoffen, zoals kolen en gas. Ook Kaag en Braassem zet zich hiervoor in. We gaan twee dingen doen:
- Energieverbruik verminderen;
- Overstappen op energie uit duurzame bronnen.
Hoe, dat beschrijven we in een Lokale Energie Strategie (LES). Daarin staan onze doelen voor 2030 en 2050. Samen met maatschappelijke organisaties, inwoners en professionele belanghebbenden keken we naar hoe we energie kunnen besparen, waar we energie kunnen opwekken, en onder welke voorwaarden we dat gaan doen.
Inmiddels is de LES op 17 juni vastgesteld door de gemeenteraad. Klik op de button hieronder om de LES volledig te bekijken. Lees je liever alleen de samenvatting of de besluitenlijst? Klik op de buttens daaronder.
Vragen over de LES?
De LES is een ingewikkeld onderwerp dat vragen kan oproepen. Op deze pagina geven we antwoord op vragen die jullie aan ons stelden. Staat jouw vraag er nog niet tussen? Mail ons dan!
17 juni
Lokale Energie Strategie vastgesteld door de gemeenteraad.Najaar
Gemeente stelt acties op om de mogelijkheden binnen de zoekgebieden te verkennen voor grootschalig energie opwek, en een vervolg op het participatietraject.11 december
Presentatie participatietraject beleidskader wind- en zonne-energie in Context en Kader-avondReacties op LES
Van 8 februari tot en met 7 maart konden inwoners reageren op de eerste versie van de LES. Er zijn in totaal zo’n 400 reacties opgehaald die hebben geleid tot aanscherpingen van de LES.
Algemeen overzicht reacties op LES
Ben je benieuwd naar het algemene beeld van alle reacties op de LES? Je leest het terug in onze factsheet. De factsheet geeft in percentages weer wat de reacties zijn op het algemene beeld en voorwaarden voor duurzame energie opwek, de kansen en zorgen voor windenergie en zonne-energie en financiële participatie. De factsheet laat ook zien welke aanvullingen er zijn gegeven op de LES.
Beantwoording van reacties op LES
In de nota van beantwoording zijn alle reacties gebundeld en samengevat. In dit document lees je het antwoord per samengevatte reactie, en wat er met de reactie is gedaan.
Laatste nieuws
Vervolgstappen Lokale Energie Strategie (LES) bekend
Gemeenteraad stemt in met de Lokale Energie Strategie
Kom 15 mei naar de presentatie over de Lokale Energie Strategie Kaag en Braassem
Inwoners uit Kaag en Braassem kunnen reageren op Lokale Energie Strategie
Na vele gesprekken is de eerste versie van de Lokale Energie Strategie bijna klaar!
Vijf bewonersavonden over Lokale Energie Strategie (LES)
-
Gezamenlijk standpunt: hoeveel energie verbruiken we en wat hebben we in de toekomst nodig?
-
Uitnodiging om over de LES mee te denken en te praten
-
Onderzoek naar plekken waar mogelijk duurzame energie kan worden opgewekt
-
Overzicht van mogelijkheden voor onze gemeente
-
Inzicht in kansen en wensen en bezwaren die jullie belangrijk vinden
-
Routekaart energietransitie voor de komende jaren
-
Handvatten voor beslissingen in de energietransitie waar we samen achter staan
-
Koppeling met andere vraagstukken en opgaven
Foto door Nellie Bartels
Omgevingsvisie Kaag en Braassem
Veelgestelde vragen
Staat jouw vraag er nog niet tussen? Mail ons dan! Laatst bijgewerkt op 30 mei 2024.
We staan achter het nationale klimaatakkoord en leveren onze bijdrage om stap voor stap naar nul uitstoot van CO2 in 2050 te gaan. Daar moeten we wel plannen voor opstellen, te beginnen met onze doelen voor 2030 als tussenstap. Het grootste verschil met de RES is dat we de LES als gemeente helemaal zelf in handen hebben. Daardoor is er ruimte om te luisteren naar inwoners en lokale belangen.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding.
De gemeente heeft hiervoor opdracht gegeven aan adviesbureau Arcadis | Over Morgen.
EMMA is gevraagd om mee te denken over de opzet van de participatie. Zij hebben onder andere gezorgd voor gespreksleiders bij de inwonersbijeenkomsten. Ook hebben zij een impressie gemaakt van de gesprekken met inwoners. Dit is terug te lezen in de LES onder hoofdstuk 4.1.3.
De LES geeft de voorwaarden waarbinnen de energietransitie de komende jaren in onze gemeente moet gaan plaatsvinden. Zo gaat het over hoe duurzame opwek van energie er in Kaag en Braassem uit kan zien, wat de rol van de gemeente is, hoe bewoners kunnen meedenken en hoe lusten en lasten eerlijk worden verdeeld.
De LES gaat over de hele energietransitie. Het gaat dus niet alleen over duurzame elektriciteit, maar ook over andere vormen van energie zoals duurzame warmte (warmtepompen), duurzame brandstof (elektrisch rijden) en het besparen van energie.
In de LES worden ‘zoekgebieden’ genoemd. Dit zijn plaatsen waar grootschalig elektriciteit kan worden opgewekt. Energie opwekken kán op die plaatsen, maar dat betekent niet dát het ook gaat gebeuren.
De zoekgebieden die in de RES stonden zijn door de raad afgekeurd. De raad sluit echter niet uit dat er ruimte is voor de (grootschalige) opwek van warmte en elektriciteit in onze gemeente. Daarom heeft de raad het college gevraagd nieuwe zoekgebieden te vinden. Het opstellen van de Lokale Energie Strategie is daarvoor een eerste stap. We inventariseren waar het opwekken van energie volgens inwoners en andere belanghebbenden mogelijk is. Mocht hieruit komen dat eerdere zoekgebieden alsnog geschikt blijken te zijn, worden die toegevoegd. Definitieve keuzes worden pas in een volgende stap gemaakt.
De Transitievisie Warmte is een document waarin staat hoe woningen van het gas af kunnen.
We nemen alle eerdere inzichten en uitkomsten uit de Transitievisie Warmte over. Als we later denken dat het beter kan, kunnen we dit altijd bijsturen. Dat laten we dan weten aan iedereen die bij de plannen betrokken is. Warmte is onderdeel van het energiesysteem en wordt dus ook een belangrijk onderdeel van de LES.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
Over Transitievisie Warmte Kaag en Braassem
Een consultatieperiode betekent dat we een document, in dit geval de concept LES, vrij hebben gegeven voor reacties van inwoners. Dit hebben we gedaan zodat we konden toetsen in hoeverre het beeld uit de gesprekken met inwoners representatief is voor de gemeente en breder wordt gedeeld.
Moventem heeft dit onderzoek gedaan. Zij hebben een vragenlijst over de LES opgesteld zodat inwoners konden reageren. In de vragenlijst zijn, per thema, de opbrengsten uit de eerdere gesprekken (de vijf inwonersavonden en de straatgesprekken) met inwoners gedeeld. Vervolgens is gevraagd aan de respondenten of men zich in het beeld herkent.
Elke steekproef geeft afwijkingen ten opzichte van de werkelijkheid, maar de uitkomsten moeten een zo goed mogelijk beeld geven van de populatie. In kwantitatief onderzoek is het gebruikelijk om te spreken van een statistisch betrouwbaar verschil, als de afwijking zo groot is dat deze niet door toeval wordt veroorzaakt. Het betrouwbaarheidsniveau is gedefinieerd als 1 (100%) minus het significantieniveau. Het is gangbaar uit te gaan van een significantieniveau van 5%. Dan is er sprake van een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Dat wil zeggen dat, als het onderzoek op dezelfde wijze en op hetzelfde moment zou worden herhaald, de uitkomsten in 95% van de gevallen hetzelfde beeld zouden geven.
De nauwkeurigheid (uitgedrukt in foutmarge) geeft het gebied van waarden aan, waarbinnen de werkelijke waarde in de populatie ligt. Een foutmarge van bijvoorbeeld 5%, betekent dat de werkelijke waarde van de totale populatie 5% hoger of lager kan liggen dan de waarde van de steekproef. Concreet: indien een onderzoeksuitkomst van de steekproef aangeeft dat 50% van de respondenten een rapportcijfer 8 geeft voor een bepaald aspect, dan ligt dit percentage in werkelijkheid maximaal 5% boven of 5% onder deze 50%, ofwel tussen de 45% en 55%. Een foutmarge van 5% is gangbaar en algemeen geaccepteerd bij (statistisch) kwantitatief onderzoek.
Met het omvangrijke aantal respondenten dat heeft deelgenomen (387) kunnen met 95% betrouwbaarheid en 4,93% nauwkeurigheid uitspraken worden gedaan op een algemeen niveau.
Er zijn gesprekken gevoerd met inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. Dit is beschreven in de LES in hoofdstuk 4.
Kaag en Braassem werkt samen met dertien andere gemeenten aan de RES Holland Rijnland. Daarnaast werken we in een groter verband samen in de Rijn- en Vechtstreek. Het is nuttig om over de gemeentegrenzen heen te kijken: dat zorgt voor meer samenhang. Ook kunnen we kennisdelen en projecten slim aanbesteden. De uiteindelijke beslissing over wat er binnen onze gemeente gebeurt, blijft wel bij onszelf.
We hebben elkaar nodig om energieneutraal te worden. We gaan als regio gezamenlijk evenveel duurzame energie opwekken als we verbruiken. Het is niet zo dat wij een opwekdoelstelling opgelegd krijgen van onze buurgemeenten. Om energieneutraal te worden is een flinke hoeveelheid duurzame energie nodig, ook al in 2030. Daar willen wij een eerlijke bijdrage aan leveren. Net als de andere gemeenten hun bijdrage willen leveren.
Al deze partijen hebben een belangrijke rol in de energietransitie en worden uitgenodigd om verder mee te denken over de invulling van de LES binnen hun (deel)onderwerp. Zo vormen we een goed beeld van de belangen van alle belanghebbenden, zowel professionele partijen als inwoners.
Ook al grenzen we aan elkaar, onze opgave kan niet worden verplaatst naar de gemeente Haarlemmermeer. De gemeente Haarlemmermeer zit in een andere regionale energiestrategie (RES) dan de gemeente Kaag en Braassem. Elke RES-regio heeft eigen ambities opgesteld en vastgelegd die gezamenlijk bijdragen aan het Klimaatakkoord van Nederland. Bovendien speelt mee dat de gemeente Haarlemmermeer, net als onze gemeente, na 2030 nog een opgave heeft om te verduurzamen. Het is logisch dat de gemeente Haarlemmermeer dan zal onderzoeken of meer mogelijk is binnen het bestaande zoekgebied wind in Haarlemmermeer Zuid.
Ondanks dit willen we, voor zover dat mogelijk is, gezamenlijk optrekken in de aanpak voor duurzame opwek. Zo loopt de gemeente Haarlemmermeer voor op ons omdat zij al bezig zijn met het opstellen van concept randvoorwaarden voor windenergie in Haarlemmermeer Zuid. Dit voorbeeld kan ons verder helpen in de uitwerking van de LES.
Op www.energievoorkaagenbraassem.nl lees je steeds de laatste informatie over de LES en de energietransitie in Kaag en Braassem. Je kunt je via deze site ook aanmelden om uitnodigingen te ontvangen voor informatieavonden.
Als je goede ideeën hebt over landschappelijke inpassing, koppelkansen en de eerlijke verdeling van lusten en lasten, kun je naar ons mailen, het adres staat op de website. Ben je ondernemer of wil je een duurzaam initiatief opzetten? Laat dan weten wat je van ons nodig hebt om te kunnen verduurzamen.
Participatie is een belangrijk onderdeel van de LES. Wij willen graag van jou weten wat jouw beeld van de energietransitie is. Inwoners kunnen daar heel verschillend over denken en wij horen graag wat er allemaal leeft. Dat helpt om goede keuzes te kunnen maken.
Daarom organiseren we informatieavonden en sessies met andere belanghebbenden. We willen iedereen de ruimte geven om mee te doen en we luisteren naar alle meningen, maar dat is niet hetzelfde als iedereen zijn/haar zin geven.
De gemeenteraad en het college maken keuzes namens de inwoners. De partij waar je op hebt gestemd, vertegenwoordigt jou. Ook buiten het stemhokje kun je nog meedenken over politieke keuzes, bijvoorbeeld door in te spreken bij raadsactiviteiten of door een raadslid te benaderen.
Nee zeggen tegen álle projecten voor de opwek van energie uit zon en wind is onmogelijk. Dan wekken we onvoldoende duurzame energie op. Inwoners hebben wel de ruimte om mee te denken over de locaties, inpassing in het landschap en hoe we eerlijk de lusten en lasten verdelen.
Verder blijkt uit een enquête van de gemeente uit 2020 dat het merendeel van het inwonerspanel van Kaag en Braassem voor het opwekken van energie uit zon en wind is. Ook vinden zij het belangrijk dat de gemeente energieneutraal wordt.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding.
We organiseren vanaf halverwege oktober 2023 een aantal inwonersavonden. Daar kun je meedenken over de mogelijke ontwerpen in het landschap en verdeling van de lusten en lasten. Bij behandeling van de LES in de raad is er altijd de mogelijkheid om als inwoner in te spreken.
Als je een initiatief voor duurzame energie (warmte, brandstof, elektriciteit) wilt ontwikkelen kun je dat aan de gemeente laten weten. Je doorloopt vervolgens het reguliere (vergunnings)proces zoals dat ook geldt voor andere ontwikkelingen in de (openbare) ruimte. Het huidige beleid van de gemeente laat nog geen grootschalige zonnevelden of windturbines toe. Als de raad door de LES een aanpassing van het beleid wenst, kan dit wel toegestaan worden.
Via duurzaambouwloket.nl/kaag-en-braassem bieden we hulp bij het uitzoeken en aanvragen van subsidies. Dit zijn met name landelijke subsidieregelingen. Voor algemene informatie is de landelijke website www.milieucentraal.nl een prettig startpunt.
Dit zal pas starten na een besluit van de gemeenteraad over de definitieve versie van de LES. Als er een concreet zoekgebied voor wind wordt vastgesteld, kunnen we verder met ons onderzoek. Of de zoekgebieden daadwerkelijk worden ingezet voor grootschalige energie opwek hangt af van de wettelijke eisen. Uiteraard is ook de inbreng van vele belanghebbenden zoals inwoners, grondeigenaren, omliggende gemeenten, provincie en waterschap van belang. Zodra deze fase aanbreekt, breiden we de participatie uit naar direct omwonenden, ook als zij uit buurgemeente(n) komen. Dit doen we in afstemming en samenwerking met de desbetreffende gemeente(n).
Op het platform www.energievoorkaagenbraassem.nl kunt u zich aanmelden om op de hoogte te blijven over ontwikkelingen rond de lokale energiestrategie.
Iedereen kan zelf energie opwekken, bijvoorbeeld door zonnepanelen op het dak te leggen. Dat is kleinschalig; genoeg voor een huishouden of voor je eigen bedrijf. Als je heel veel energie op een plek uit hernieuwbare bronnen tegelijk opwekt, noem je dat grootschalige opwek. Dat kan de opwek van elektriciteit zijn (bijvoorbeeld uit de zon), of de opwek van warmte (bijvoorbeeld uit de bodem).
De allergrootste (duurzame) energiecentrales die we in Nederland hebben zijn windparken op zee, kerncentrales en energiecentrales die energie opwekken met gas, kolen en/of biomassa (of een combinatie daarvan). Daarnaast wekken we op land grootschalig (duurzaam) energie op met wind- en zonneparken, geothermie, aquathermie of biomassa/biogas. Al deze methoden hebben we in Nederland nodig om voldoende energie op te wekken voor onze behoefte. En om af te stappen van fossiele brandstoffen. Dit betekent niet dat al deze methoden ook lokaal in Kaag en Braassem een plek krijgen.
We hebben in de LES veel aandacht voor grootschalige opwek, omdat dit een proces is waar de gemeente dicht bij betrokken is. Er zijn vergunningen nodig en er wordt aanspraak op ruimte in de gemeente gemaakt. Daarom willen we in de LES nadenken onder welke voorwaarden dit mogelijk is.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding.
Zonder duurzame energie (warmte, brandstof, elektriciteit) is geen CO2-neutrale energievoorziening mogelijk. Een groot deel van de inwoners wil bijdragen aan het beperken van CO2-uitstoot, net als de gemeenteraad en het bestuur. Uit een enquête in 2020 van de gemeente blijkt dat het merendeel van het inwonerspanel van Kaag en Braassem voor het opwekken van energie uit zon en wind is. Ook vinden zij het belangrijk dat de gemeente energieneutraal wordt.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
Rijksoverheid stimuleert duurzame energie
Nederland bouwt enkele grote windparken op zee. Al die windparken samen moeten volgens het Klimaatakkoord in 2030 een vermogen hebben van 21.000 Megawatt. Dat is 75% van het huidige (dus niet toekomstige) elektriciteitsverbruik in Nederland.
Windenergie op zee gaat dus veel elektriciteit leveren, maar het is niet genoeg om heel Nederland van duurzame energie te voorzien. Daarom zijn ook energieprojecten op land nodig. In het Klimaatakkoord staat hoeveel we in 2030 aan duurzame elektriciteit op land willen opwekken. Ook Kaag en Braassem levert hier haar bijdrage aan.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding.
Nee, dat klopt niet, ook al gebruiken tegenstanders van de energietransitie deze bewering vaak. Moderne windmolens en zonnepanelen leveren binnen één jaar, en vaak al sneller, meer op dan dat er energie is verbruikt tijdens de productie.
Dit blijkt uit een groot verzamelonderzoek van het IPCC en in het wetenschappelijke tijdschrift Energy Policy van Elsevier.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding.
Volgens het IPCC zijn zon- en windenergie bewezen technieken met de laagste kosten die de belangrijkste bijdrage leveren tegen klimaatverandering. Uiteraard moeten deze technieken ook duurzaam geproduceerd worden en bij het einde van de levensduur duurzaam hergebruikt worden. De gemeente stelt onder meer eisen aan duurzame inkoop.
Klik op de hyperlink voor de bronvermelding.
Windturbines kunnen de natuur aantasten en voor geluidshinder en slagschaduw zorgen. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig een goede plek te zoeken voor de plaatsing. Daar zijn wettelijke richtlijnen voor, bijvoorbeeld zodat er voldoende afstand tot bebouwing is. De mogelijke negatieve effecten worden voor elk gebied altijd van tevoren in kaart gebracht in een Milieu Effect Rapportage (MER). Een algemene MER is uitgevoerd voor de hele regio Holland Rijnland. Bij elk nieuw windproject met meer dan twee windturbines wordt een MER voor die locatie gemaakt. Daarbij wordt altijd rekening gehouden met de meest actuele norm die aangeeft hoeveel meter afstand er moet bestaan tussen bebouwing en windmolens.
Sommige mensen maken zich zorgen over hinder door laagfrequent geluid van windmolens. Er zijn geen aanwijzingen dat laagfrequent of infrageluid van windmolens een ander of ernstiger negatief effect geven dan gewoon ervaren geluid.
Wat zonneparken betreft maken sommige mensen zich zorgen over hinder door elektromagnetische velden of de bromtoon van een omvormer. Er zijn geen aanwijzingen dat elektromagnetische velden hinder geven. Voor het geluid van omvormers zijn limieten vastgesteld, die ook voor andere apparaten gelden. Een omvormer is daarmee niet hinderlijker dan andere elektronische apparatuur.
Als gemeente verlenen we geen vergunning voor onacceptabele risico’s voor mens en natuur zoals vastgelegd in de wet. Daarnaast streven we naar natuurverbetering bij wind- en zonprojecten.
Niets doen heeft tegelijkertijd veel negatievere effecten door de impact van klimaatverandering. Hier in Nederland en elders ter wereld.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
RIVM over windturbines en gezondheid
Klimaatakkoord: effecten van nieuwe energiebronnen op gezondheid en veiligheid in Nederland
Rijksoverheid over klimaatverandering en gevolgen
Helaas, de energietransitie gaat zó snel dat de netbeheerders Liander en TenneT de extra vraag naar en het aanbod van elektriciteit niet kunnen bijbenen. De problemen die daarbij kunnen ontstaan, noemen we netcongestie. Ook in Kaag en Braassem kan dit voorkomen. Extra verzwaring en uitbreiding van het net is nodig om vraag en aanbod bij elkaar te blijven brengen. In 2025 en in 2028 staan uitbreidingen gepland in Kaag en Braassem. Daar werkt de gemeente uiteraard aan mee. Netcongestie zal echter de komende jaren niet helemaal weggaan en is dus een factor om rekening mee te houden. Zo kunnen huishoudens met zonnepanelen gaan merken dat niet alle zonne-energie teruggeleverd kan worden. Ook kunnen grootverbruikers mogelijk op een wachtlijst komen om aangesloten te worden.
Er zijn verschillende oplossingen die nu al helpen om met netcongestie om te kunnen gaan. Zo zijn grote energieverbruikers bezig om pieken in hun vraag aan te laten sluiten bij pieken in het aanbod. Een andere oplossing die in de toekomst een grotere rol gaat spelen, is de mogelijkheid om elektriciteitsoverschotten op te slaan op grote batterijen en op een ander moment te verbruiken. Al die oplossingen helpen in het voorkomen van overbelasting van het elektriciteitsnet.
In de LES kijken we naar de omvang van netcongestie, wat mogelijke oplossingen zijn en welk handelingsperspectief de gemeente, de netbeheerders, de markt en inwoners hebben.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
Deel elektriciteitsnet Holland-Rijnland bereikt maximale capaciteit
Webinar door Liander over congestiestation in Leimuiden
Nee, de gemeente mag wettelijk niet zelf investeren in oplossingen zoals opslag, omdat overheden geen bedrijfsmatige activiteiten mogen ondernemen. Daarom kan de gemeente ook niet zelf energie gaan leveren. Wel kunnen we beleidsmatige keuzes maken die gunstig zijn voor het net, zoals toestaan dat marktpartijen of inwoners batterijen plaatsen, slimme laadpalen voor elektrisch vervoer laten installeren, zoekgebieden van wind en zon samen in de markt zetten en belanghebbenden informeren over het nut van opslag en flexibiliteit.
Laadpalen voor elektrisch vervoer zullen bij inwoners, bij bedrijven, op parkeerplaatsen en in de openbare ruimte geïnstalleerd moeten worden. Iedereen moet daar aan bijdragen. De gemeente faciliteert laadpalen in de openbare ruimte voor inwoners die niet beschikken over een parkeermogelijkheid op eigen terrein. Met prognose- en plankaarten wordt hier een zo goed mogelijke invulling aan gegeven. Daarnaast worden in de toekomst meer snellaadstations gerealiseerd, zowel in (semi-)publieke ruimte als op privégronden (bijvoorbeeld tankstations).
Ja, bij de belemmeringen voor wind is rekening gehouden met de afstand tot woningen, ook als deze in een aangrenzende buurgemeente liggen.
Dat is aan de initiatiefnemer(s). De gemeente gaat geen plannen voor grootschalige wind- en of zonne-energie financieren. Wel wil de gemeente randvoorwaarden opstellen onder andere over lokaal eigendom.
Hoewel de verhoudingen nu nog anders liggen, zal elektriciteit in de toekomst de grootste energiedrager in onze gemeente worden. Door onder andere elektrisch verwarmen (met warmtepompen) en elektrisch rijden, verschuift een groot deel van de energievraag naar elektriciteit. De netbeheerders verwacht in hun ‘Integrale Infrastructuurverkenning 2030-2050’ een toename in de elektriciteitsvraag van 20% tot aan 2030 en een verdubbeling richting 2050.
De LES is een richtinggevend document voor de energietransitie tot 2030. De opgave om in 2050 klimaatneutraal te zijn is daarmee niet opgelost: met de LES zetten we een tussenstap in die richting. Na 2030 blijft de gemeente de ontwikkelingen volgen en haar doelstellingen en plannen voor 2050 hierop aanpassen.
Op dit moment zijn we er nog aan gewend dat elektriciteit over grotere afstanden wordt getransporteerd, vanuit een aantal grote elektriciteitscentrales in Nederland. In de toekomst wordt het energiesysteem juist steeds lokaler. Dit betekent dat de opwek van energie dichter bij de plek is waar de energie vraag is. Dat is een positieve ontwikkeling want als vraag en aanbod lokaal op elkaar zijn afgestemd, wordt het elektriciteitsnet minder belast. Importeren vanuit het buitenland blijft een optie, maar vormt wel een risico. Zoals we afgelopen jaren hebben gezien zijn we kwetsbaar door oorlog, tekorten op de internationale markt en afhankelijk van andere landen. Dat is een belangrijk argument om zelfvoorzienend te worden.
Overige bronnen:
CBS over elektriciteit en warmte; productie en inzet naar energiedrager
Besparing is belangrijk: alles wat we niet verbruiken hoeven we ook niet op te wekken. Het zal echter niet lukken om zoveel te besparen dat we geen energie meer nodig hebben. De behoefte aan energie die overblijft na besparing moeten we duurzaam opwekken om naar nul uitstoot te gaan.
In het Klimaatakkoord heeft Nederland afgesproken om in 2030 35 TWh aan hernieuwbare energie op land op te wekken. Daarnaast hebben de raad en inwoners van Kaag en Braassem aangegeven het belangrijk te vinden om energieneutraal te worden. Dat is een grote uitdaging. Zonnepanelen op daken leveren een belangrijke bijdrage, maar alleen daarmee halen we de benodigde aantallen niet. Het bereiken van voldoende opwek vraagt dus een optelsom van verschillende grote en kleine projecten. Ook zijn er oplossingen nodig zoals energieopslag, voor wanneer de zon niet schijnt of de wind niet waait. Alleen dan kan er genoeg uitstoot verminderd worden.
Klik op de hyperlink voor de bronvermelding.
Nee. In het energiesysteem van de toekomst is een grote rol weggelegd voor elektriciteit, dat we niet meer uit fossiele bronnen kunnen halen. De meest realistische, haalbare en betaalbare manier om elektriciteit uit duurzame bronnen te halen, is door zon en wind. Alle andere opties zijn op dit moment ingewikkelder, duurder of nog niet goed op grote schaal ontwikkeld. Kijk voor meer informatie over alternatieven en hoe Kaag en Braassem daarover denkt bij de vragen onder techniek.
Overige bronnen:
Climate Change 2022 Mitigation of Climate Change Summary for Policymakers - pagina 38
Duurzame warmtebronnen zoals aardwarmte, aquathermie en biogas worden in de toekomst steeds belangrijker als alternatieven voor aardgas. In Kaag en Braassem is de potentie voor aardwarmte beperkt tot de gebieden ten westen van de A4. Door het vele water in de gemeente heeft aquathermie (warmte uit oppervlaktewater) meer potentie.
Aardwarmte en aquathermie zijn goede warmtebronnen voor een collectief warmtenet. Collectieve warmtenetten zijn echter vooral geschikt voor gebieden waar huizen en andere gebouwen dicht bij elkaar staan. Omdat Kaag en Braassem weinig dichte bebouwing heeft, is het moeilijk om een grootschalig collectief warmtenet rendabel te maken. Individuele oplossingen zoals warmtepompen blijken dan vaak goedkoper te zijn dan warmtenetten.
Tuinders met een grote warmtevraag kunnen mogelijk wel profiteren van deze bronnen, maar dat hangt af van de individuele locatie en de bedrijfsmatige keuzes van de ondernemer. De gemeente gaat daarover in gesprek met deze belanghebbenden.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
Transitievisie Warmte gemeente Kaag en Braassem
Over Transitievisie Warmte Kaag en Braassem
Kerncentrales zijn al een onderdeel van het toekomstige energiesysteem van Nederland. Op dit moment worden er plannen uitgewerkt voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. De Nederlandse overheid beslist over kerncentrales. Ook al zou de gemeente het een goed idee vinden, dan is de invloed die zij hierop heeft, klein. De gemeente kijkt daarom vooral naar de rol die zij zelf kan nemen.
Bovendien is een kerncentrale in de gemeente lastig te plaatsen omdat:
- een kerncentrale veel ruimte in neemt. De centrale in Borssele is ongeveer 65 hectare groot;
- hier niet voldoende koelwater in de buurt is. Een kerncentrale wordt vaak aan zee of naast grote rivieren geplaatst.
Kleine, modulaire kernreactoren zitten nog in de ontwikkelfase. De energie die hieruit komt, kost veel geld. Bij de overstap naar duurzame energie is het ook belangrijk dat dit betaalbaar is. Daarom is de verwachting dat kleine, modulaire kernreactoren geen bijdrage leveren aan het energiesysteem tot 2030. Voor het bouwen van dit type kernreactor mag de provincie Zuid-Holland een vergunning afgeven. Momenteel werkt de provincie aan een onderzoek. Misschien komen hier locaties uit zodat een eerste proef met dit type kernreactor kan worden gedaan.
Klik op de hyperlinks voor de bronvermelding. Overige bronnen:
Rijkscoördinatieregeling (RCR)
Kamerbrief Aanbieding SMR-marktanalyse
Beantwoording Kamervragen over het artikel 'Provincie Limburg zet
nieuwe stap in grootschalig onderzoek naar kernenergie'
Waterstof is geen energiebron maar een energiedrager. Dit betekent dat er energie in gestopt moet worden. Dit kan op basis van fossiele bronnen (zoals olie of gas) of duurzame bronnen (zoals zon of wind).
Duurzame waterstof wordt alleen op kleine schaal gemaakt en is erg duur. Schaalvergroting komt zeer waarschijnlijk pas na 2030. Daarom wordt duurzame waterstof vooral als oplossing gezien voor de industrie. Voor de energietransitie in onze gemeente speelt duurzame waterstof op dit moment geen rol.
Overige bronnen:
Energy Transition Outlook 2023
Stimulering gebruik van waterstof
Clean Hydrogen Ladder Version 5.0
Het op grote schaal opslaan van CO2 (dit heet CCUS) is een erg dure techniek die nog volop in ontwikkeling is. Doordat de (ontwikkel)kosten zo hoog zijn is het logisch dat deze technieken vooral onderzocht worden door partijen waarvan de individuele uitstoot erg hoog is, zoals industriële bedrijven. De schaal waarop Kaag en Braassem uitstoot is een stuk kleiner, waardoor een dergelijk systeem enorm veel zou kosten en lastig op zou wegen tegen de baten. Bovendien zou er dan een fijnmazig netwerk voor CO2 -transport ontwikkeld moeten worden, waar dit bij industriële partijen vaak maar om een aantal bedrijven gaat.
Ook is CO2 -opvang een methode die niet de bron van het probleem aanpakt, doordat er nog steeds uitstoot plaatsvindt. Voor industriële partijen is dit soms de enige keuze, omdat de uitstootvrije alternatieven voor deze industriële processen nog niet ontwikkeld zijn. Wij hebben die keuze echter wel, doordat er inmiddels betrouwbare technieken bestaan om uitstootvrij te zijn, zoals zon, wind en aardwarmte.
Overige bronnen:
Grote projecten voor duurzame energie
Aramis
Porthos Transport en opslag van CO₂
Bomen planten is een goed idee dat bovendien de leefomgeving verbetert. Maar al onze CO2 uitstoot opvangen met bomen is niet realistisch. We leggen hieronder uit waarom.
Volgens de klimaatmonitor en de Emissieregistratie stootte Kaag en Braassem in 2020 180.760.000 kg CO2 uit. Eén boom neemt ongeveer 25 kg CO2 uitstoot op. Om alle C02 uitstoot op te vangen hebben we uitgerekend 7,2 miljoen bomen nodig in onze gemeente. In Nederland zijn er zo’n 2500 tot 4500 bomen per hectare in de bossen. Als we uitgaan van 3500 per hectare, betekent het dat we 2065 hectare nodig hebben voor 7,2 miljoen bomen. Dit is 1/3e van het totale oppervlak van de gemeente en is 45 keer zoveel ruimte dan wat we nodig hebben voor het opwekken van energie met zon en wind.
Wel is het toevoegen van bomen, net als de afvang van CO2, een maatregel die de bron niet aanpakt. Namelijk het verminderen van emissies door menselijk handelen. Het probleem moet, waar dat kan, bij de bron worden aangepakt.
Een powernest is een opbouw voor gebouwen met platte daken die zowel zonne- als windenergie produceert. Hiermee kan groene elektriciteit worden opgewekt op (hogere) appartementencomplexen en kantoren. Een eigenaar van een gebouw besluit zelf om een powernest te plaatsen.
In het Klimaatakkoord heeft Nederland afgesproken om in 2030 35 TWh aan hernieuwbare energie op land op te wekken. Daarnaast hebben de raad en inwoners van Kaag en Braassem aangegeven het belangrijk te vinden om energieneutraal te worden. Dat is een grote uitdaging. Zonnepanelen (bijv. op daken, geluidschermen, parkeerterreinen), (kleine) erfmolens en/of powernest kunnen een bijdrage leveren, maar alleen daarmee halen we de benodigde aantallen niet. Het bereiken van voldoende opwek vraagt dus een optelsom van verschillende grote en kleine projecten. Ook zijn er oplossingen nodig zoals energieopslag, voor wanneer de zon niet schijnt of de wind niet waait. Alleen dan kan er genoeg CO2-uitstoot verminderd worden.
De hoogtebeperking van Schiphol is 146m NAP. Als er geen ontheffing mogelijk is, dan kunnen de zoekgebieden wind worden ingezet met een lager type. Als uit wordt gegaan dat we de doelstelling (0,09 TWh) willen realiseren met zon en wind (50/50 verdeling), dan komt dit neer op 30-40 ha aan zonneweides en 6-7 windturbines van 2 MW.
Laatst gewijzigd: 14 november 2023
Klimaatakkoord
Akkoord tussen bedrijven en (overheids-)organisaties, waarin vijf sectoren afspraken hebben gemaakt over maatregelen om de klimaatdoelen te halen. Het doel is om de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) te verminderen tot nul uitstoot in 2050.
CO2 -neutraal
Term die aangeeft dat een proces (netto) geen CO2 uitstoot.
Klimaatneutraal
Term die aangeeft dat een proces (netto) geen broeikasgassen uitstoot, en dus niet bijdraagt aan klimaatverandering. Dit zijn meer gassen dan alleen CO2, bijvoorbeeld ook methaan en stikstof.
Energieneutraal
Alle energie (dus warmte, elektriciteit en brandstof) die verbruikt wordt in een gebied, wordt daar ook opgewekt.
Duurzame energie
Energie uit hernieuwbare bronnen, die niet schadelijk is voor het milieu.
Hernieuwbare bronnen
Alle energiebronnen die oneindig zijn, zoals zon, wind en warmte uit de aarde of uit water. Dit is het tegenovergestelde van energiebronnen die op kunnen raken, zoals steenkolen en aardgas.
Fossiele brandstoffen
Energie uit materialen die in de aarde zijn opgeslagen, zoals steenkool, aardolie en aardgas. Deze materialen zijn eeuwen geleden gevormd, vandaar de naam ‘fossiel’. Ooit raken ze op.
Energietransitie
De overstap van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare bronnen voor ons energiegebruik, met als doel het verminderen van de uitstoot door het verbruiken van deze energie.
Regionale Energie Strategie (RES)
Om de energietransitie te laten slagen, is Nederland opgedeeld in dertig regio’s, die ieder hun eigen Regionale Energie Strategie hebben geschreven. Hierin staat hoe die regio’s nationale afspraken uit het Klimaatakkoord in de praktijk gaan brengen.
Lokale Energie Strategie (LES)
De lokale versie van de RES, waarin staat hoe Kaag en Braassem haar klimaatdoelen in 2030 gaat bereiken.
Transitie Visie Warmte (TVW)
De visie op hoe Kaag en Braassem aardgasvrij moet worden. Deze is opgesteld door elf betrokken bewoners, de gemeente en de woningbouwcorporaties. De TVW gaat specifiek over het verwarmen van huizen en gebouwen in Kaag en Braassem, terwijl de LES over alle energie in Kaag en Braassem gaat.
Wattuur
Eenheid voor hoeveelheid energie. 1 Wattuur is 1 watt vermogen geleverd over een uur. Afgeleide vormen van wattuur zijn kilowattuur (kWh), megawattuur (MWh), gigawattuur (GWh) en terawattuur (TWh).
Netbeheerder
Een door de overheid aangewezen bedrijf dat ervoor zorgt dat elektriciteit en gas wordt getransporteerd.
Laagspanningsnet
Een netwerk voor het transport van elektriciteit naar eindgebruikers, zoals woningen. Dat gebeurt
onder lage spanning van maximaal 1000 volt. Een andere naam is lichtnet.
Hoogspanningsnet
Netwerk dat elektriciteit transporteert tussen elektriciteitscentrales. Meestal boven de grond, in
hoogspanningsmasten. Dat gebeurt op hoge spanning van tientallen kilovolt.
Kleine, modulaire kernreactor (Small modular reactor)
Is een kleine kerncentrale met een eenvoudiger reactorontwerp. Dit type kernreactor bestaat uit standaard onderdelen die gemaakt worden in een fabriek. De onderdelen worden als een soort bouwpakket verscheept naar de bouwplaats. Daar worden de onderdelen in elkaar gezet. Door het bouwpakket is minder constructiewerk op de bouwplaats nodig.
Grootschalig energie opwekken
Grote projecten om energie op te wekken, waarbij vaak meerdere belanghebbenden en de gemeente in samenwerken.
Zoekgebieden
Plekken die zijn aangewezen in de LES, omdat ze in principe geschikt zijn om grootschalig duurzame energie op te wekken. Dat betekent nog niet dat er daadwerkelijk energieprojecten op die plek komen, daarvoor zijn er o.a. vergunningen en afspraken met de omgeving nodig.
Zonnepark
Een plek waar een grote hoeveelheid zonnepanelen op de grond is geplaatst. Een ander woord voor zonnepark is zonneweide.
Solar carport
Een parkeerplaats met een overkapping/dak van zonnepanelen.
Kernenergie / Kerncentrale
Energie die wordt gehaald uit kernreacties, vaak in de vorm van de warmte die op dat moment opgewekt wordt. Dit gebeurt in een energiecentrale, een kerncentrale.
Waterstof
Een gas dat kan worden gebruikt om energie mee op te wekken door het te verbranden. Ook kan het gebruikt worden om opgewekte elektriciteit mee op te slaan, en later weer te gebruiken.
Milieu Effect Rapportage (MER)
Een rapport dat de effecten op het milieu van een ontwikkeling zoals zon en wind in kaart brengt, waardoor er door de gemeente een keuze gemaakt kan worden of dit toelaatbaar is. Het opstellen van deze rapportage is verplicht bij initiatieven in de energietransitie.
Afstandsnorm
Een (soms wettelijke) norm die aangehouden wordt om effecten van initiatieven op milieu en mens zo klein mogelijk te houden.
Landschappelijke inpassing
De vormgeving van een initiatief, waarbij deze is optimaal is afgestemd op de wensen van de omgeving.
Koppelkansen
Een kans waarmee tegelijkertijd meerdere problemen aangepakt kunnen worden.
Geothermie
Warmte winnen uit de bodem. Een ander woord is aardwarmte.
Aquathermie
Warmte winnen uit oppervlaktewater, afvalwater of drinkwater.
Biomassa
Opwek van energie door verbranding van een grondstof van biologische oorsprong, zoals hout, olie van gewassen als mais of gas uit mest/vergisting (biogas).
Collectief warmtenet
Een netwerk voor warmte in een gebied, waarmee een warmtebron wordt aangesloten op afnemers (woningen en gebouwen). Doordat er meerdere afnemers in deelnemen, noemen we dit een collectieve vorm.
Warmtepomp
Een apparaat dat gebruikt wordt om omgevingswarmte (warmte uit de lucht of bodem) door middel van elektriciteit op te waarderen en te verplaatsen (naar de binnenkant van gebouwen).
Netcongestie
Een vol stroomnet, waardoor niet alle opgewekte stroom aan het net gegeven kan worden, of gevraagde stroom op dat moment geleverd kan worden.
Hoe kun je meedenken?
Meld je aan om op de hoogte te blijven over de lokale energie strategie.
Lees meer over de lokale energie strategie op kaagenbraassem.nl
